Jak dbać o srebrną biżuterię?

Każdy, kto nosi biżuterię srebrną zadał sobie kiedyś pytanie. Co zrobić, aby piękna biżuteria ze srebra zachowała na długo swój pierwotny wygląd? Na pewno słyszeliśmy już wiele rad na ten temat. W poniższym artykule postaram się wskazać co jest dla nich dobre, a co nie.

Zacznijmy od dwóch prostych definicji:

1. Srebro próby 999 to tzw. „czyste srebro”. Jest to dostatecznie miękki metal, aby dosyć łatwo go kształtować – stąd też jego popularność w jubilerstwie.

2. Srebro próby 925 to tzw. „zwykłe srebro”. Obecnie jest to najczęściej spotykana próba srebra w jubilerstwie i nie bez przyczyny. Zostało ono opracowane z powodu zbyt dużej miękkości czystego srebra, bardziej podatnego na utratę kształtu. Niniejszy wynalazek to stop składający się z co najmniej 92,5% srebra oraz 7,5% innego metalu (najczęściej miedzi).

Srebro pr. 925 naturalnie ulega procesowi utleniania (oksydacji), którego efektem jest nabieranie przez srebro „antycznego” wyglądu. Często jest to efekt pożądany przez wielu pasjonatów biżuterii, stąd w niektórych pracowniach jubilerskich i rękodzielniczych srebro poddawane jest celowemu „postarzaniu” poprzez oksydowanie. Kiedy jednak chcemy, aby nasza biżuteria pozostała w jasnym srebrnym kolorze, należy zadbać o jej odpowiednie przechowanie i pielęgnację. Odwrotny efekt do oksydowania przynosi proces rodowania – polega on na pokryciu srebra warstwą rodu, co chroni je przed utlenianiem. Należy pamiętać, że proces czyszczenia biżuterii rodowanej oraz oksydowanej jest zupełnie inny niż zwykłej biżuterii srebrnej! Zanurzenie rodowanej biżuterii w substancjach czyszczących przeznaczonych do srebra, może zniszczyć powłokę rodu. Zanurzenie biżuterii oksydowanej skutkuje nieestetycznym odbarwieniem ciemnej warstwy.

Odpowiednie przechowywanie srebrnej biżuterii

Jest to często ignorowana metoda dbania o biżuterię. Dlaczego jest taka ważna? Ponieważ źle przechowywana biżuteria często ulega uszkodzeniom mechanicznym oraz niekorzystnym procesom chemicznym. Dlatego istotne jest pamiętanie o kilku zasadach:

1. Unikanie kontaktu z inną biżuterią – każdą sztukę/komplet biżuterii należy przechowywać osobno i w sposób uporządkowany (nie wolno trzymać jej w „bezkształtnej gromadzie”!), aby zapobiec jej splątaniu się, zarysowaniu, a w skrajnych przypadkach także odkształcaniu i nieodwracalnym uszkodzeniom. Także trzymanie razem różnych rodzajów biżuterii (np. z różnymi kamieniami, z różnych metali), może prowadzić do zachodzenia reakcji chemicznych między nimi, które często są procesem nieodwracalnym.

2. Przechowywanie z dala od bezpośredniego światła, wilgoci i substancji chemicznych – krótko mówiąc, zasada ta dyskwalifikuje trzymanie biżuterii srebrnej w łazience i na parapetach. Wysokie temperatury, brak ochrony przed wilgotnością oraz styczność np. z kosmetykami, fundują szybkie utlenianie się srebra, widoczne najpierw w postaci charakterystycznego „żółknięcia”, a po dłuższym czasie czernienia.

3. Szczelne opakowania i szkatułki na biżuterię wykonane z odpowiednich materiałów – unikajmy przechowywania biżuterii srebrnej w pojemnikach ze szkła czy metalu, gdyż mogą one reagować ze srebrem. Najlepiej sprawdzą się szkatułki wykonane z drewna (nielakierowane wewnątrz i nieobite suknem) lub specjalne pudełeczka jubilerskie wykonane z tektury lub papieru. Możemy trzymać swoje błyskotki także w woreczkach strunowych (polietylenowe, nie winylowe!). Ważna jest szczelność tych schowków, aby mogły jak najlepiej chronić przed dostępem powietrza i różnymi czynnikami panującymi wokół. Warto także wyposażyć się w jakąś miękką szmatkę lub chusteczkę higieniczną, którą można włożyć do każdego z opakowań, w celu pochłaniania wilgoci.

4. Odseparowanie biżuterii najlepszą ochroną przed czynnikami zewnętrznymi – wyobraźmy sobie, że wszystkie srebrne rzeczy trzymamy w jednej dużej szkatułce bez przegródek. W tej sytuacji wyciągając np. jedną parę kolczyków, resztę narażamy na dostęp powietrza, wilgoci czy światła. Dlatego w tym przypadku najlepiej przechowywać ją w pojedynczych woreczkach strunowych lub tekturowych pudełeczkach, umieszczonych razem w takiej szkatułce. Rzeczą wiadomą jest, że nie da się całkowicie uchronić biżuterii przed stycznością z zewnętrznymi czynnikami w stu procentach, jednak jeśli tylko mamy taką możliwość, dobrze jest ją jak najbardziej minimalizować.

Właściwe użytkowanie biżuterii ze srebra

Podczas użytkowania biżuterii srebrnej należy pamiętać przede wszystkim o tym, aby:

1. zdejmować ją podczas domowych porządków, mycia naczyń oraz rąk czy do kąpieli, aby nie miały styczności z drażniącymi detergentami. Jest to groźne nie tylko dla srebra, ale przede wszystkim dla niektórych kamieni (zwłaszcza pereł). Niektóre środki nawet mogą powodować puszczanie lutów. Również długotrwały kontakt z czystą wodą powoduje niszczenie srebra.

2. zdejmować ją w takich sytuacjach jak ćwiczenia na siłowni, kąpiel w morzu lub innych, w których łatwo o przypadkowe mechaniczne uszkodzenia (np. rozerwanie łańcuszka czy bransoletki)

3. podczas nakładania kremów, perfumowania się czy lakierowania włosów, zadbać o to, aby nie doszło do jej kontaktu z kosmetykami. Szczególnie groźne dla srebra są oksydanty zawarte w kosmetykach, na które reaguje zmianą koloru.

4. przy zdejmowaniu srebra zwracać uwagę na miejsce, gdzie się ją kładzie. Ekspozycja srebrnej biżuterii na słońcu oraz innych ciepłych lub mokrych miejscach jest czynnikiem bardzo niekorzystnym.

Skuteczne, lecz nieszkodliwe czyszczenie

Codzienne użytkowanie biżuterii nierozłącznie wiąże się z jej zabrudzeniem. Wpływają na to pot, tłuszcz, kurz, zanieczyszczenie powietrza i inne czynniki. Dlatego biżuterię często noszoną należy czyścić regularnie. Biżuterię zawsze należy czyścić ze szczególną ostrożnością. Na rynku jubilerskim dostępna jest szeroka gama produktów przeznaczonych do czyszczenia srebra i innych materiałów, więc trzeba wiedzieć czego dokładnie użyć. Przed podejściem do czyszczenia biżuterii, zawsze bierzemy pod uwagę to z jakiego metalu jest wykonana. O ile oczywiste wydaje się, że inaczej czyścimy np. srebro, a inaczej złoto, czy platynę, to podzielenie srebra przed czyszczeniem kategorie: bez kamieni, z kamieniami, oksydowane czy rodowane, nie jest już dla nas takie intuicyjne.

Czyszczenie srebrnej biżuterii bez kamieni

Zabrudzone łańcuszki, pierścionki czy bransolety bez kamieni najprościej wyczyścić wodą z niewielką ilością płynu do naczyń lub mydła w płynie, wypłukać, a następnie osuszyć i wypolerować specjalnymi szmatkami do biżuterii. Taka pielęgnacja na co dzień, do „odświeżenia” biżuterii i zachowania jej dobrego stanu, w zupełności powinno wystarczyć. „Od wielkiego dzwonu” lub przy potrzebie rozjaśnienia przyczerniałej biżuterii, można zrobić jej kilkuminutową kąpiel w specjalnym płynie do srebra. Najlepiej przygotować roztwór w osobnym naczyniu, aby w tym samym płynie nie zanurzać np. srebra, a później złota. Tak więc przy czyszczeniu srebra bez wkomponowanych weń kamieni, sprawa jest banalna.

Czyszczenie srebrnej biżuterii z kamieniami

1. Stosując płyn do czyszczenia srebra w tym przypadku, należy pamiętać, aby dobrze zapoznać się z właściwościami tych preparatów. W ich opisie zawsze znajdziemy informację o tym, z jakimi kamieniami biżuterii nie powinniśmy nim czyścić. Zwykle są to kamienie organiczne (np. perły i korale).

2. Jeśli w skład naszej biżuterii wchodzą kamienie szlachetne, nie warto czyścić ich na własną rękę, gdyż zabrudzenia tego rodzaju kamieni jest bardzo trudne do usunięcia. Najlepiej oddać taką biżuterię do wyczyszczenia specjaliście.

3. Bardzo ostrożnie trzeba obchodzić się z takimi kamieniami jak perły, bursztyny i turkusy! Do czyszczenie biżuterii z tymi kamieniami dedykowane są specjalne produkty (płyny i ściereczki).

4. Gdy biżuteria jest bardzo mocno zabrudzona (zarówno z kamieniami, jak i bez), najlepiej udać się do złotnika, który wyczyści ją w fachowy sposób, nie narażając jej na uszkodzenia.

Ciekawostki:

1. Srebro rodowane jest dużo droższe i trwalsze (bo warstwa rodu zniesie więcej niż „zwykła” powierzchnia srebra), jednak warstwa rodu nie jest odporna na zadrapania i często ściera się po dłuższym czasie.
2. Otaczające środowisko jest coraz bardziej zanieczyszczone, co znacznie wpływa na wygląd naszej srebrnej biżuterii. Największym winowajcą tego zjawiska jest dwutlenek siarki obecny w atmosferze. Prowadzi to do czernienia biżuterii, co często poprzedzone jest zmianą kolorów począwszy od jasnożółtego, aż po fioletowy.
3. Jeśli np. nabyłaś nową drewnianą szkatułkę, wykorzystaj tę okazję i zanim do niej włożysz cały swój biżuteryjny dorobek, dokładnie oczyść wszystkie srebra, które do niego włożysz. Przy takim „starcie”, odpowiednio przechowywana w nowym kuferku biżuteria będzie długo cieszyć oko.